2009-01-15

Notizia tristeak

Blogean agertzen diren argazki guztiak, ondokoa gertatu zenaren leku berean ateratakoak dira. Argazkiak atera osteko 2 hilabetera boluntarioek eta jesuitek Angonian, Fonte Boa herrian duten etxe batean lapurrak sartu ziren eta bi pertsona hil zituzten. Hau, orain dela 3 urte gertatu zen.

Hiletak gertatu ziren etxea


Gertatutakoaren notizia internetetik hartuta

Mozambique: Asesinados un sacerdote y una voluntaria laica en un asalto
El sacerdote jesuita brasileño de 69 años, el padre Waldyr dos Santos, e Idalina Neto Gomes, de 30 años, laica voluntaria de la Asociación portuguesa «Laicos para el Desarrollo», murieron el 6 de noviembre de 2006 de madrugada en Mozambique a manos de unos atracadores. Según comunicó el provincial de la Compañía de Jesús de Portugal, un grupo de hombres armados había asaltado la residencia de Angonia, en la provincia mozambiqueña de Tete, asesinando al sacerdote y a la voluntaria, de acuerdo con el comunicado difundido desde Roma por el servicio de información de los jesuitas.
En el ataque además resultaron heridos el padre Mario J. de Almeida, portugués de 37 años, y el hermano José Araújo de Andrade, mozambiqueño, de 76. Los asaltantes huyeron en el automóvil de la Comunidad.
Según António Hilário David, presidente de «Laicos para el Desarrollo», en una información dada a la Agencia «Ecclesia» del episcopado portugués, es la primera vez, en las dos décadas de existencia de la organización, que ésta registra un ataque de este tipo, si bien precedentemente se habían registrado casos de asaltos a misiones.Idalina Neto Gomes, que llevaba un año de misión en el país africano, era abogada de profesión; iba a viajar a Portugal de vacaciones y planeaba regresar a Mozambique para pasar otro año de misión.«Un grupo de ladrones armados irrumpieron» en la misión jesuita de Fonte Boa; «sorprendieron a los sacerdotes en sus habitaciones e inmediatamente pidieron dinero; uno de los religiosos intentó oponer resistencia y los agresores le dispararon matándole e hiriendo a otros dos», explicaron fuentes de la Compañía de Jesús, contactadas telefónicamente en Tete por la Agencia misionera católica «Misna».En la residencia había también algunos voluntarios de la citada organización. «Una voluntaria intentó huir –prosiguen desde Tete-, pero uno de los atacantes la agredió con un cuchillo», dándole también muerte. Se ha hecho una petición de mayor seguridad para los misioneros y religiosos comprometidos en la provincia noroccidental de Tete, confirma «Misna».Y es que, explican fuentes locales y religiosas, el trágico episodio del lunes sucedió en una zona de fronteriza con Malawi, Zambia y Zimbabwe donde el bandidismo en los últimos meses ha golpeado repetidamente misiones católicas y residencias de religiosos.
El padre Carlos Giovanni Salomão, SJ, Superior de los Jesuitas en Mozambique considera el reciente asesinato de un sacerdote y de una voluntaria en el lugar como «un acto brutal orientado a intimidar y desestabilizar las Instituciones Religiosas en la provincia de Tete» . La Congregación vaticana para la Evangelización de los Pueblos ha difundido un comunicado, fechado el 9 de noviembre, del superior regional de los Jesuitas en Mozambique a raíz de esta tragedia. «Es justo aclarar que la muerte del padre Waldyr y de Idalina no se trató de ninguna manera de un ajuste de cuentas, como han dado a entender algunos medios de comunicación», subraya.
«Se trató de un acto brutal -asegura- dirigido a intimidar y desestabilizar las Instituciones Religiosas en la provincia de Tete, y específicamente las obras que la Compañía de Jesús está desarrollando a favor de la población de Angonia, sobre todo en el terreno de la evangelización, de la educación, de la salud y de los proyectos sociales que se orientan al desarrollo y al bienestar de esa población que tanto ha sufrido».
Igualmente recuerda que «un buen número de jesuitas, además, han dado la vida por el Evangelio», entre ellos «Miguel Ferreira da Silva, que en el cumplimiento de su labor murió en el intento de construir una iglesia para la población de Macanga», o los sacerdotes «João de Deus y Silvio Moreira, que bañaron con su sangre la tierra por amor y fidelidad a la población que amaban». A ellos se suma «el padre Cirilo Moisés Mateus, quien dio su vida por su pueblo y del que el 11 de noviembre se cumplieron cinco años de su muerte».
«En los momentos más difíciles para el pueblo mozambiqueños, cuando muchos marcharon al exilio a Malawi por la guerra civil, la Compañía de Jesús se quedó con la población en el exilio, ofreciendo toda la asistencia posible en los campos de refugiados, para después celebrar con ellos su regreso a casa, tras los acuerdos de paz, firmados en Roma», recuerda el jesuita.
«Pedimos a todos -añade- que colaboren con el gobierno de la República de Mozambique para detener esta oleada de violencia que devasta el país».
Y es que, según el jesuita, «este año, sólo en la provincia de Tete, los religiosos (Combonianos, Hermanas de San Vicente y Jesuitas) han sido víctimas de cinco ataques». «Una pregunta que preocupa a nuestros corazones es el por qué de la violencia contra los religiosos sólo en esta provincia», admite.

Han egon nintzen denbora bi pertsona hauekin batera igaro nuen, etxe berean, lanean, bakaltzeko orduan eta handik joan eta bi hilabetera dei bat jaso nuen, hil zituztela esanez. Hurrengokoa irakurtzerakoan ikus daiteke zelan, boluntario edo misiolaria izateak bere arriskua duela. Baditudi ezin zaizula ezer gertatu bertan denbora bat daramazunean baina ustekabean zenbait herrialdetan gertatu den moduan ustekabe bat egon daiteke.


Padre Waldyr dos Santos




Idalina Neto Gomes

2009-01-14

Gaixotasunak

Angoniako eskualdean, Mozambike osoan bezala HIESA guztiz zabalduta dago, hemen transmititzen diren gaixotasunak, HIESA, malaria, diarrea, tuberkulosiala eta tuberculosia hilkortasunaren lehen kausak dira. Nahiz eta azken urteotan egindako lanengatik osasuna hobetu, gaixotasun hauek gora egiteko joera. Malaria, herrialdeko lehen heriotz kausa da, eta 5 urte baino gutxiago duten %30/40 heriotzaren erantzule da, gehienetan herrixka txikietan hedatzen da.Ur edangarria lor ez izateak eta higiene txarra dela eta sortzen diren gaixotasunak, kolera eta diarrea bezalako beste heriotz askorekin harremantzen dira. Zer esanik ez HIESA duten pertsonei gaixotasun ezberdinak min handiagoa egiten dietela. Haurren eta amen heriotza tasa Mozambiken munduko altuenetarikoa da. Osasun arazoek adin ugalkorra duten amen herenaren heriotza kausatzen dute, emakume hauen heriotzen kausa nagusienak,erditzerakoan eta enbarazuan dauden arazoak, abortoa egoera arriskutsuetan gehituz dira.

Herrixketako %40ak eta hirietako %42ak bakarrik dur edangarria eskura dezake, beste biztaleria osoak ur zikina edaten du, horregatik diarreak egoten dira eta honen ondorioz elikapen arazo handiak daude, 5 urte baino gutxiago duten %41 umeei eragiten die.

Mozambike HIESA-gatik gehien kutsatuta dagoen munduko lehen 10 herrialdeen artean dago, 15-45 artekoen %16,2a kutsatuta dagoelarik. Ondorio sozialak, ekonomikoak eta osasun ingurukoak direla eta, laguntza erakundeek eta boluntario internazionalek HIESA garapenerako helburuak lortzeko oztopo ikusten dute, errekurtso ugari erabiltzen dituztelako gaixotasun hau ekiditzen eta eta saintzen. HIESAK gehiengoa gazteria den biztanleriaren heriotza eta gaixotasuna probokatzen du, umezurtz ugari uzten ditu probezira bideratuz eta beste hainbat gaixotasunekin gurutzatzen da. 1992ko azken urteetatik, osasun zerbitzuak hobera joan dira, baina hala ere ikaragarria da bertan falta de guztia, batez ere eraikinak eta medikuak. Gaur egun 1250 osasun zentro daude, 15000 biztanleentzako osasun bakarra egonda, baina gainera eskualde batzuk alde batera utzita, zentru hauetako %3ak baino ez egoera larriak konpontzeko balio du. 25.000 biztanleentzako mediku bakarra egonda.

2009-01-12

Eskolak

Ez dira ugariak angonian dauden eskolak, ume txikien eskolak oso txikiak dira dauden kopururako. Lehen hezkuntzan ume askok kalean ikasi behar dute eta klasean dauden besteak pilatuta egoten dira. Irakasleek ez daukate baliabide askorik, gehienez jota arbela daukate. Umeek handik pasatutako laguntzaileren batek utzitako kuadernoa, arkatza edo boliren bat daukate.

Lehen hezkuntza osoan euren hizkuntzan ikasten dute, hau da, chichewan edo nyanjan portugesa ukitu barik. Bertan batxilerra bukatuta edukita irakasle izan zaitezke eta hango irakasleak titulo bakar hori dute eta oso gazteak dira. Eskola hauetan ez dago boluntariorik, azken hauek derrigorrezko bigarren hezkuntzan eta batxilerran bakarrik ematen dute klase.
Nahiz eta egoera kezkagarri honetan egon, ume txikiak egunero doaz klasera gogotsu, formal eta adi egonaz. Klaseak euren hizkuntzetan ematerakoan, lehen hezkuntza bukatzerakoan zailtasunak izaten dituzte kurtso berrian portugesarekin, irakasgaiak nyajan izatetik portugesean izatera pasatzen direlako.

Angoniako paisaia


Eskualde honetako paisaiak aldaketa nabariak izaten ditu urtaro batetik bestera, bi urtaro daudela esan dezakegu, bata eurite garaia da eta bestea garai lehorra. Azken honen amaieran batez eremilhoa landatzen dute , milhoa beraien janari nagusia prestatzeko beharrezkoa dute, hau eurite garaian ziztu bizian hazten da eta paisaia osoa horizka izatetik, berde berdea izatera pasatzen da. Oro har, paisaia larrez betea dago, lurrezko bidez eta paisaian murgiltzen diren etxolengatik inguratua.

Hurrengo argazkia garai lehorrekoa da

Hurrengokoa eurite garaiarena

2009-01-07

Misiolariak eta laguntzaileak

Herrialde hauetan erakuntza ezberdinetako milaka laguntzaile edo misioilari daude, adibidez Angonian, "Medicos sin fronteras" , "Medicos mundi", "Leigos para o desenvolvimento", Jesuitak eta Monjak daude. Euren lana oso garrantzitsua da herrialde hauetako jendea bizirik iraun ahal izateko. Medicos sin fronterasko erakundea, oso garrantzitsua da osasun arloan. Erakunde honen bitartez, hiesaren gaixotasuna duten milaka lagunek bereien bizitza luza dezakete eskeintzen dieten sendagaiak direla eta. Beste alde batetik, milaka sendagai ezberdin eramaten dituzte herrialde hauetara, sexuari eta higieneari buruzko hitzaldiak ematen dituzte, malaria kontrolatzen saiatzen dira eta oro har, herritar guztiei zaintzen diete.
Medikos sin fronteras, web horrialdea

Leigos para o desenvolmento erakundea hezkuntzaz eta baratzeko lanetaz arduratzen da. Hezkuntza arloan irakasleak dituzte, hauek bertoko irakasleekin batera iharduten dute eta ideia berriak eta metodo berriak sartzen saiatzen dira. Baratza arloan jesuitekin batera ibiltzen dira, hauen helburua herritarrei baratzean nola lan egin behar den erakustea da eta modu berean janaria lortzeko modu bat.


Leigos para o desenvolvento web horrialdea



Jesuiten eta monjen aldetik denetarik apur bat egiten dutela esan daiteke. Hezkuntzan irakasle eta zentruetako arduradun bezala ibiltzen dira, osasun zentroan esku sartze handia dute, baratzen lan handia eramaten dute eta kristautar erlijioa zabaltzen saiatzen dira.






2009-01-05

Hizkuntzak

Mozambikeko hizkuntz ofiziala portugesa da, hala ere, denek ez dute hitz egiten . Hainbat hizkuntza daude,makwa-lomwe, shona, tonga, chichewa, ... Angonian azken hau hitz egiten da, denek dakite eta erabiltzen dute. Portugesa ordea, ez da hainbeste entzuten eta askok ez dute ezta ulertzen ere. Honek badu bere zergatia, umeek derrigorrezko hezkuntza ikasi arte chichewuan ikasten dute eta ondoren ikasten dute portugesa, horregaitik bigarren hezkuntza ez ikastean ez dute portugesa menperatzen. Malawi ondoan izanda, eta bertan ingelesa erabiltzen denez, chichewak ingeleseko hitzak bereganatu ditu. Hango jendeak bere hizkuntza asko maite du eta edozeini irakasteko irrikan daude.

Hurrengo orrialdean informazio interesgarria aurki dezakezu, Mozambikeko datuak hobeto ezagutzeko.
http://www.ikuska.com/Africa/Paises/Mozambique.htm#Idiomas